Prawidłowa wentylacja dachu – jak ją zapewnić i dlaczego jest taka ważna?

Wentylacja blaszanych dachów to kluczowy element prawidłowego funkcjonowania i co ważniejsze – trwałości pokrycia dachowego. Jest ona równie ważna w wypadku każdego pokrycia, ale w tym artykule skupimy się przede wszystkim na pokryciach blaszanych – jakie konsekwencje wiążą się z brakiem właściwej wentylacji, jak zapewnić poprawną wentylację, na czym polega obieg termodynamiczny połaci dachowej, a także jakie elementy przekrycia są kluczowe by ta wentylacja działała.

Czego dowiedzą się Państwo z tego artykułu:
1) Dlaczego wentylacja dachu ma znaczenie?
2) Jakie są podstawowe elementy niezbędne do zapewnienia poprawnej wentylacji?
3) Co może spowodować zła lub brak wentylacji – koszty inwestora?
4) Wentylacja – sposób na lepszą atmosferę w domu i oszczędność!

Dlaczego wentylacja dachu jest tak ważna?

Wentylacja dachu ma kilka istotnych funkcji. Po pierwsze, umożliwia ona odprowadzanie wilgoci i pary wodnej z wnętrza budynku, zapobiegając kondensacji i gromadzeniu się wilgoci w konstrukcji dachu. Bez odpowiedniej wentylacji, wilgoć mogłaby skraplać się na wewnętrznej powierzchni dachu, co może prowadzić do korozji i uszkodzeń materiałów. Zapewnienie dobrej wentylacji, w zasadzie nie wpływa na koszt dachu, jeśli montaż prowadzi profesjonalna ekipa, ale z drugiej strony jej brak, to naprawdę spore koszty w wypadku uszkodzenia dachu przez wilgoć albo korozję. Warto tutaj wyjaśnić z czego wynika zjawisko pojawiania się wilgoci i dlaczego, szczególnie w wypadku dachów blaszanych, jest ono nie do uniknięcia.

Blacha jako materiał dobrze przewodzi ciepło, a jednocześnie charakteryzuje się stosunkowo niską porowatością w stosunku do innych materiałów – np. drewna czy cementu. Typowo w okresie zimowym – temperatura wewnątrz domu jest istotnie niższa niż na zewnątrz. Co więcej w zamieszkałym domu generowane jest dużo pary wodnej – wszyscy znamy to z autopsji, codzienna higiena, gotowanie jedzenia, nawet gotowanie wody na herbatę. Cała ta para przenika i funkcjonuje w budynku, częściowo przenikając też na poddasze i do dachu. Dodatkowo warto mieć na uwadze, że cieplejsze powietrze ma wyższe możliwości akumulacji pary wodnej. Na te wszystkie okoliczności nakłada się fakt różnicy temperatur. Efekt jest taki, że bardzo często po zewnętrznej części blachodachówki temperatura jest dużo niższa od tej po wewnętrznej jej stronie. Dodatkowo powietrze wewnątrz jest bardziej nasycone parą wodną – czyli wilgocią. W efekcie różnicy temperatur między jedną a drugą stroną następuje efekt skroplenia się pary wodnej na wewnętrznej powierzchni blachodachówek, który bardzo przypomina efekt parowania szyb w samochodach, czy „chuchania” na lustro. W tym jednak wypadku proces ten zachodzi na bardzo dużej powierzchni i choć jest czymś naturalnym, jeśli dach nie zostanie właściwie przygotowany – skraplanie się tak skondensowanej pary wodnej przybiera skalę, która może powodować poważne uszkodzenia dachu. Co istotne proces ten zachodzi przez cały rok z różnym nasileniem, także w lato, kiedy powietrze jest wilgotniejsze, ale też występują różnice temperatur – np. między nocą a dniem.

Elementy wentylacji dachu

Wentylacja dachu blaszanego opiera się na kilku kluczowych elementach, które wszystkie mają ten sam cel – zapewnienie właściwej cyrkulacji powietrza pod pokryciem dachowym, które niejako „wywiewa” parę wodną, a w suche dni pozwala także „odetchnąć” więźbie dachowej i oddać ewentualną wilgoć, którą mogła przyjąć. Pierwszym podstawowym elementem są łaty wentylacyjne, które umożliwiają przepływ powietrza pod pokryciem dachowym. Łaty te montuje się na skraju dachu tuż przy okapie. Dlatego też często nazywane są łatami okapowymi, Kierujemy je w stronę kalenicy, co zapewnia równomierne rozprowadzenie wentylacji na całej powierzchni dachu. Działa tutaj naturalny mechanizm grawitacyjny – ciepłe powietrze wędruje w górę (dachu) a zimne, jest niejako zasysane pod okap. Dzięki temu – nagrzane od domu powietrze tworzy samoistny tunel powietrzny, a łata wentylacyjna jest odpowiedzialna za swobodny wlot powietrza.

Kolejnym istotnym elementem są kominki wentylacyjne, które służą do odprowadzania nadmiaru powietrza z przestrzeni pod dachem na zewnątrz, co zapobiega gromadzeniu się wilgoci i kondensacji. Bazują one na tej samej zasadzie termo obiegu powietrza, co łata okapowa, ale dodatkowo dzięki zaawansowanej architekturze i materiałom, są w stanie stworzyć dodatkowy ciąg ssący. Warto podkreślić, że nowoczesne kominki wentylacyjne, w niczym nie przypominają zwykłych „rur” z daszkiem, które niekiedy można jeszcze spotkać na dachach starych domów, budowanych 40 i więcej lat temu. Są one wykonane z kompozytów, o różnych właściwościach cieplnych, zaprojektowane z dbałością o najmniejsze detale i wykonane z niezwykłą precyzją.

Na koniec ostatnim podstawowym elementem jest zastosowanie taśmy kalenicowe z siatką, które są montowane w strefie kalenicy i pomagają w zapewnieniu wentylacji w tym obszarze, który jest szczególnie narażony na gromadzenie się wilgoci. Można powiedzieć, że taśmy kalenicowe (tylko z siatką!) są wylotem tunelu, który zaczyna się przy łacie okapowej. Dzięki temu, choć kalenica i taśma chronią dach przed warunkami zewnętrznymi, opadami deszczu i podciekaniem, jednocześnie zapewniają swobodne ujście cieplejszemu powietrzu, które jednocześnie wydmuchuje i wynosi nadmiar wilgoci spod dachu.

Nie bez znaczenia w wypadku poprawnej wentylacji jest też regulacja temperatury i wilgotności wewnątrz budynku, co przekłada się na komfort użytkowników oraz ogranicza ryzyko powstawania pleśni i grzybów.

Jakie mogą być konsekwencje braku wentylacji dachu?

Brak odpowiedniej wentylacji dachu blaszanego może prowadzić do poważnych konsekwencji. Gromadzenie się wilgoci i skroplin na wewnętrznej powierzchni dachu może prowadzić do korozji materiałów oraz powstawania szkód strukturalnych. Takie szkody dotyczą całej konstrukcji dachu. Zazwyczaj więźba dachowa jest wykonana z elementów drewnianych, które bardzo dobrze wchłaniają wilgoć. O ile w sytuacji, kiedy jest stała cyrkulacja – ta wilgoć szybko jest oddawana, o tyle w wypadku braku wentylacji może dojść do postępujących procesów gnilnych i próchnienia, a koszty naprawy tego są naprawdę duże. Drugą konsekwencją jest wpływ na właściwe pokrycie czyli właśnie blachodachówek. Są one zabezpieczone zaawansowanymi powłokami ochronnymi, ale zazwyczaj tylko od zewnętrznej strony. Za odporność wewnętrznej części blachodachówki odpowiada tylko lakier bazowy, którego odporność na stały kontakt z wodą, wilgocią czy pleśnią, jest znacznie mniejsza niż powłok ochronnych. Nie jest to zresztą niczym dziwnym – z założenia spodnia część dachu powinna być sucha, a pozwala to obniżyć koszt produktu.

Bardzo istotnym ekonomicznym aspektem jest fakt, że w wypadku wszystkich producentów pokryć dachowych, gwarancja obejmuje tylko produkty, które zostały zamontowane prawidłowo. Oznacza to, że producenci, w tym Blachy Pruszyński, nie odpowiadają za szkody powstałe na dachu, w wyniku montażu, który nie uwzględniał wentylacji, albo została ona błędnie wykonana.

Na koniec warto dodać, nawet pomijając aspekt kosztowy, że brak wentylacji może negatywnie wpływać na komfort użytkowników budynku oraz zwiększać ryzyko wystąpienia problemów związanych z wilgocią, takich jak pleśń i grzyby.

Podsumowanie

Wentylacja dachów blaszanych jest nieodzownym elementem zapewnienia trwałości, funkcjonalności i komfortu użytkowania budynku. Poprawny montaż i regularna konserwacja elementów wentylacyjnych są kluczowe dla zapewnienia prawidłowego działania systemu wentylacji i uniknięcia poważnych problemów związanych z wilgocią i kondensacją.