Jak przygotować dach na rąbek stojący na zimę?

Późna jesień to ostatni moment na przygotowanie dachu do zimowych warunków – niskich temperatur i przyjęcia większej ilości wody opadowej z deszczu i topniejącego śniegu. Jak to zrobić, gdy na połaciach jest blacha na rąbek stojący?

Dlaczego warto przygotować dach na rąbek stojący na zimę?

Przygotowanie do zimy każdego dachu, nie tylko tego z paneli z blachy płaskiej łączonej na rąbek stojący, jest nie po to, by go naprawiać, ale po to, by upewnić się, że jego stan sprosta trudnym warunkom atmosferycznym.

Dlatego systematycznie przeprowadzane przeglądy techniczne dachów, które są obowiązkiem każdego właściciela nieruchomości, pozwolą utrzymać dach domu jednorodzinnego w dobrym stanie i wyeliminować ryzyko nieszczelności, zawilgocenia i uszkodzeń więźby dachowej, a w efekcie uniknąć kosztownego remontu w przyszłości.

Stan techniczny i trwałość pokrycia dachowego na domu jednorodzinnym wynikają bowiem nie tylko z jakości użytych materiałów i prawidłowej budowy dachu, ale również z bieżącego kontrolowania pokrycia, obróbek blacharskich, zabezpieczeń przeciwśnieżnych, komunikacji dachowej czy przebić przez dach, np. masztów antenowych czy paneli fotowoltaicznych. To również kontrola systemów odwodniających – rynien i rur spustowych. Nie powinno się zapominać, że ich nieszczelności wpływają również na estetykę domu, między innymi na wygląd elewacji.

Jakie zagrożenia zimowe mogą wpływać na dach na rąbek stojący?

Taki dach, choć bardzo trwały i estetyczny, jest tak samo jak każdy inny narażony na zimowe zagrożenia, które mogą wpływać na jego stan i funkcjonalność. Oto najważniejsze z nich:

• Dodatkowe obciążenie. Zalegający śnieg może być znacznym obciążeniem, a przez to poważnym zagrożeniem dla jego konstrukcji, szczególnie po intensywnych opadach. Warto bowiem wiedzieć, że warstwa świeżego śniegu o grubości 20 cm to obciążenie w granicach 50 kg/m2, a 1 m3 mokrego – może ważyć nawet 800 kg.
• Zamarzająca woda. Deszcz i woda z topniejącego śniegu mogą zamarzać w szczelinach i uszkodzeniach, prowadząc do rozszerzania i pękania materiałów dachowych, co z czasem może powodować poważne uszkodzenia.Z kolei tworzące się z zamarzającej wody sople lodu na krawędziach połaci i rynnach mogą stanowić zagrożenie dla osób znajdujących się pod nimi.
• Wiatr. Silne zimowe wiatry mogą uszkodzić pokrycie dachowe, a wraz z nim system odprowadzania wody, zwłaszcza jeśli ich elementy nie są właściwie zamontowane lub zainstalowane.
• Kondensacja. Zimowe warunki sprzyjają kondensacji pary wodnej na powierzchniach dachowych, co może prowadzić do zawilgocenia i rozwoju grzybów (w tym pleśni). Solidna izolacja termiczna i skuteczna wentylacja są kluczowe w zapobieganiu temu problemowi.
• Temperatura. Ciągłe zmiany temperatury między dniem a nocą mogą powodować cykle zamrażania i rozmrażania, co wpływa na trwałość materiałów dachowych.

Regularne przeglądy i poddawanie konserwacji pokrycia z paneli przed zimą, a także w razie potrzeby usuwanie śniegu, pomoże zminimalizować ryzyko związane z zimowymi zagrożeniami i zapewni długotrwałą ochronę budynku.

W jaki sposób przygotować dach na rąbek stojący na zimę?

Aby przygotować dach z blachy płaskiej do zimy, powinno się skontrolować następujące elementy i – jeśli to konieczne – poddać je konserwacji. Rozsądnie jest zatrudnić solidną ekipę dekarską, która dokładnie oceni stan dachu. Fachowcy mają doświadczenie i narzędzia, które pozwalają na dokładne wykrycie i naprawę uszkodzeń.

Sprawdzenie stanu paneli

Podczas kontroli paneli przed zimą przede wszystkim warto dokonać oględzin wizualnych. Powinno się dokładnie obejrzeć panele dachowe, zwracając uwagę na wszelkie ich uszkodzenia mechaniczne, takie jak pęknięcia, zadrapania czy wgniecenia. Przy tym należy zwrócić szczególną uwagę na to, czy nie ma śladów korozji, szczególnie w miejscach łączeń.

Skontrolować trzeba też rąbki stojące. Powinny być szczelne, bez deformacji lub poluzowanych elementów, które mogłyby wpłynąć na szczelność dachu. Dobrze jest upewnić się, że wkręty mocujące są dobrze dokręcone i w dobrym stanie.

Sprawdzenie uszczelnień

W trakcie oględzin paneli powinno się dokładnie obejrzeć wszystkie miejsca, w których łączą się one ze sobą. Poluzowane elementy lub widoczne rozszczelnienia rąbków mogą wymagać natychmiastowej naprawy.

W podobny sposób powinno się skontrolować obróbki okien dachowych, komina, kalenicę i naroża oraz kosze dachowe, a także elementy komunikacji dachowej i systemów fotowoltaicznych.

O tym, że dach nie jest szczelny może też świadczyć stan elewacji i poddasza. Dlatego dobrze jest uważnie sprawdzić zewnętrzne i wewnętrzne powierzchnie, szukając śladów wilgoci, pleśni lub zacieków, które mogą wskazywać na problemy ze szczelnością.

Kontrola systemu odprowadzania wody

Szczelność systemu rynnowego zależy przede wszystkim od ustawienia oraz zamocowania rynien i rur spustowych. Wcześniej jednak trzeba usunąć zanieczyszczenia zalegające w rynnach, które mogą blokować przepływ wody. Wystarczy ostrożnie wybrać z ich wnętrza liście, drobne gałązki i igliwie, a czystą wodą wymyć piasek i brud. Warto przy tym zwrócić uwagę na to, czy woda nie przecieka przez połączenia i spływa do rury spustowej. Jeśli tworzy zastoiny, konieczne jest skorygowanie spadku rynny.

Jeżeli woda przecieka na łączeniu elementów systemu rynnowego, może to być spowodowane ich pęknięciem lub rozszczelnieniem. Uszkodzone części powinno się wymienić na nowe, a połączenia w systemach metalowych zabezpieczyć przy użyciu mas i taśm uszczelniających. Najlepiej sprawdzić, które produkty zaleca producent zamontowanego systemu. W systemach z PVC zużyte uszczelki wymienia się na nowe. Nie zaleca się stosowania uszczelniaczy (np. silikonów lub taśm dekarskich). Ograniczają one rozszerzalność termiczną materiału i powodują uszkodzenie połączonych w ten sposób elementów.

Montaż elementów przeciwśniegowych

Po dokładnym sprawdzeniu stanu pokrycia i systemu rynnowego, na warto zając się systemem przeciwśniegowym, aby upewnić się, że jego elementy są prawidłowo zamontowane i w dobrym stanie. W razie potrzeby należy przeprowadzić ich konserwację lub wymianę.

Jeśli takich zabezpieczeń nie ma, dobrze rozważyć ich zamontowanie. Ich zadaniem jest zatrzymywanie (płotki i rury przeciwśniegowe) lub rozbijanie na mniejsze płaty (rozpruwacze). Warto wybierać zestawy przeciwśniegowe przeznaczone do tego rodzaju pokryć dachowych, a najlepiej tego samego producenta. W przeciwieństwie do pokrycia z dachówek, składają się one z mniejszej liczby elementów, więc ich montaż jest znacznie szybszy i mniej skomplikowany na gotowej połaci.

Zabezpieczenia powinny być zamontowane tuż nad wejściami do domu, ścieżkami komunikacyjnymi wokół niego, nad wjazdem do garażu i miejscem, w którym są parkowane samochody.

Jakie narzędzia są potrzebne do przygotowania dachu na zimę?

Jeśli nie mamy uprawnień do pracy na wysokości ani wiedzy o budowie dachu, właściwe przygotowanie warto powierzyć firmie dekarskiej. Na rynku jest wiele ekip, które oferują tego typu usługi. Jedyny problem, jaki może się pojawić, to ich dostępność i ustalenie konkretnego terminu przeprowadzenia usługi. Mimo wszystko, nie warto rezygnować z poszukiwań, ponieważ przygotowanie dachu na zimę wymaga – oprócz doświadczenia – użycia odpowiednich narzędzi, aby zapewnić jego trwałość. Nie mniej jednak warto mieć:

• drabinę: solidną i stabilną, która umożliwi bezpieczny dostęp do dachu.
• narzędzia do uszczelniania: pistolet do silikonu i odpowiednie uszczelniacze do wypełnienia ewentualnych szczelin i pęknięć lub łączeń rynnowych.
• zestaw do czyszczenia rynien: narzędzia do usuwania liści i innych zanieczyszczeń z rynien, co zapobiega zatykaniu i problemom z odprowadzeniem wody.
• detektor wilgoci: w razie ewentualnych problemów z zawilgoceniem do sprawdzenia poziomu wilgoci ścian domu.
• środki ochrony indywidualnej – jeśli mamy uprawnienia – kask rękawice, buty z antypoślizgową podeszwą i uprząż bezpieczeństwa do pracy na wysokościach; osoba oceniająca stan dachu powinna mieć aktualne szkolenie bhp oraz ważne badanie lekarskie, które potwierdza jego zdolność do wykonania takiego zadania i dopuszcza go do pracy na wysokości; warto przy tym pamiętać, że jeśli na posesji dojdzie do wypadku, właściciel może być zobowiązany do zapłaty odszkodowania ustalonego przez sąd.

Jakie są najważniejsze elementy dachu na rąbek, które warto skontrolować?

Przede wszystkim powinno się sprawdzić miejsca najbardziej narażone na zaleganie śniegu (rynny koszowe, obróbki wokół okien i kominów) lub działanie jego ciężaru (mocowania barier i płotków śniegowych). To w tych miejscach istnieje największe ryzyko przeciekania i uszkodzenia pokrycia. Aby niczego nie pominąć, najlepiej przygotować sobie listę najważniejszych elementów do skontrolowania. Oto one:

• pokrycie dachowe – cała powierzchnia ze zwróceniem uwagi na korozję, zadrapania i inne uszkodzenia (wszelkiego rodzaju, nawet niewielkie, zarysowania, pęknięcia, łuszczenie powłoki, nierównomierne blaknięcie); o tym, czy będą wymagać szybkiej naprawy, powinien zdecydować dekarz;
• zagięcia rąbków stojących;
• obróbki blacharskie – szczególnie w koszach, narożach, okapach, kalenicy, wokół komina; powinny być dobrze dokręcone i nie ma ryzyka poluzowania, co mogłoby prowadzić do uszkodzeń;
• mocowania i łączenia systemu orynnowania;
• systemy przeciwśniegowe – mocowanie, jeśli są zamontowane;
• izolacja termiczna – jej stan i nie występują mostki termiczne, które mogłyby prowadzić do strat ciepła.

Regularna kontrola i konserwacja tych elementów pomoże w utrzymaniu każdego dachu w jak najlepszym stanie, zwiększając jego trwałość i efektywność energetyczną budynku.

Jak sprawdzić stan izolacji dachu przed zimą?

Trudno jest ocenić grubość ocieplenia dachu i jego stan wizualnie. Ta warstwa jest ukryta pod wykończeniem przestrzeni pod dachem. Jednak da się przynajmniej wstępnie ją ocenić. O mniejszej skuteczności izolacji termicznej (spowodowanej na przykład zawilgoceniem) świadczy rosnące zapotrzebowanie na energię do ogrzewania. Nie chodzi jednak o wysokość rachunku za ogrzewanie, ale o ilość zużytej energii. Jeśli budzi on podejrzenia, można zlecić wykonanie badań termowizyjnych, a jeszcze lepiej audytu energetycznego. W ten sposób łatwo wykryć mostki termiczne, czyli miejsca, przez które ciepło ucieka z budynku szybciej.

Jak konstrukcja dachu na rąbek stojący radzi sobie z obciążeniem śniegiem i ryzykiem oblodzenia?

Zgodnie z „Wytycznymi dekarskimi. Zeszyt 4”, wydanymi przez Polskie Stowarzyszenie Dekarzy, zalecany kąt nachylenia połaci dla paneli z blachy płaskiej na rąbek wynosi 25 stopni, a dopuszczalny kąt nachylenia połaci – 10 stopni. To oznacza, że takie dachy są dachami stromymi. W związku z tym śnieg na ogół zsuwa się z nich pod własnym ciężarem, przy czym zdecydowanie łatwiej z gładkich powierzchni blachy płaskiej na rąbek i blachodachówek niż z innych pokryć. Dachówki ceramiczne i blachy z posypką ceramiczną dłużej zatrzymują śnieg na połaciach.

Choć bardziej niepokojąco wygląda gruba warstwa śniegu, to o wiele większym problemem jest lód. Nie mamy jednak powodów do zmartwień, ponieważ przy projektowaniu konstrukcji budynku do obliczeń przyjmuje się obciążenie z zapasem bezpieczeństwa.

Poza tym panele dachowe są zaprojektowane tak, aby zapewnić dużą sztywność i odporność na odkształcenia. Specjalna konstrukcja rąbka stojącego ułatwia odprowadzanie wody, co minimalizuje ryzyko zamarzania wody na powierzchni połaci i tworzenia się lodu. Dodatkowo fabrycznie uformowane rąbki stojące są szczelne, co zapobiega przedostawaniu się wilgoci pod pokrycie.

Jeśli śniegu na połaciach jest dużo, należy go usunąć. Według obowiązującego prawa za wypadki spowodowane nadmiernym obciążeniem śniegiem odpowiada właściciel nieruchomości. Mimo tego, nie należy usuwać go samodzielnie. Zdecydowanie lepiej jest zlecić prace osobom z odpowiednimi uprawnieniami, tak samo jak przy ocenie stanu dachu. Nie zatrudniajmy do tego osób przypadkowych, bo jeśli ulegną one wypadkowi, będziemy mieli kłopoty.