Murłata jest niezwykle istotnym elementem konstrukcyjnym budynku a dokładniej rzecz biorąc konstrukcji więźby dachowej. Ma ona formę prostej belki, która jest układana wzdłuż muru budynku. Murłata najczęściej wykonana z drewna iglastego. Istnieją również rozwiązania betonowe, które jednak ze względu na wyższą wagę są znacznie rzadziej wybieraną opcją.
Kontynuując nasz nowy cykl, dziś przedstawiamy drugi odcinek. W serii kilku artykułów, chcielibyśmy przybliżyć Państwu specyfikę konstrukcji dachu. Jego fizykę, istotne elementy, kluczowe komponenty a także najpopularniejsze typy dachów występujące w Polsce. Cykl tematyczny: „Merytorycznie o dachach” będzie się z składał z osobnych, samodzielnych wpisów, przy czym będą one miały na celu przybliżenie tematu dachów naszym klientom. Powstają one przy współpracy z naszymi ekspertami, fachowcami i mistrzami dekarstwa, pracującymi w zawodzie od wielu lat, a także w oparciu o materiały edukacyjne publikowane przez Polskie Stowarzyszenie Dekarzy (PSD). Jeśli będą Państwo zaintersowani jeszcze pogłębieniem wiedzy na ten temat, zachęcamy już do bezpośredniego kontaktu z PSD oraz Ośrodkami Kształcenia Dekarzy, a także zapoznaniem się z publikacjami wydawnymi przez PSD.
W kolejnym już artykule naszej serii opisujemy element konstrukcyjny dachu jakim jest murłata.
Murłata jest poziomą belką nazywaną również płatwią stropową oraz namurnicą. Ta drewniana belka dachowa, układana równolegle na murze obiektu budowlanego, łączy jego ściany z dachem. Głównym zadaniem murłaty jest przenoszenie obciążeń całej konstrukcji dachowej na ściany nośne. W znacznej mierze decyduje ona o trwałości konstrukcji dachu oraz odporności budynku na uszkodzenia. Murłaty to poprzeczne układy nośne, które zapobiegają odrywaniu się dachu.
Zdecydowanie tak. Murłata jest potrzebna do usztywnienia konstrukcji dachowej oraz ustabilizowania jego pracy pod wpływem sił rozporowych i podrywających. Ponadto płatew stropowa przenosi przeciążenia z więźby dachową na ściany. Właściwie zamontowana murłata wpływa na wzmocnienie całego budynku. Wykonanie dachu taką metodą, zwiększa odporność całej konstrukcji dachowej na silne podmuchy wiatru.
Zazwyczaj murłata jest wykonana z drewna iglastego, najczęściej sosny lub świerku. Na więźbę dachową warto wybrać drewno konstrukcyjne w klasie C24. Jest to drewno lite o dużej wytrzymałości i nośności przekroju na zginanie 24 MPa. Konstrukcja dachu musi mieć odpowiednią wilgotność oraz być zabezpieczona przed szkodliwymi czynnikami biologicznymi oraz ogniem. Materiał o takich parametrach zapewni właściwy poziom bezpieczeństwa konstrukcji dachu.
Zdecydowanie rzadziej wybierana jest murłata betonowa. Funkcję murłaty spełnia wówczas wieniec, do którego za pomocą łączników w formie zabetonowanych kotew z nagwintowanymi końcówkami, następuje mocowanie krokwi. Należy pamiętać, że wieniec betonowy musi być solidny, ponieważ to on będzie przenosił obciążenia wynikające z ukształtowania spadku połaci dachowej. Wieniec zespoli strop ze ścianami oraz wzmocni ściany poddasza. Przez to usztywni konstrukcję całego budynku. Ciężar, dodatkowe zbrojenia wieńca oraz utrudnione mocowanie drewnianych elementów
z betonowym wieńcem, to mocny argument przeciwko betonowej murłacie. Wylanie idealnie równej wylewki betonowej jest znacznie trudniejsze, niż wypoziomowanie drewnianej belki.
Najczęściej stosowanym rozwiązaniem jest mocowanie murłaty na wieńcu żelbetowym
o kwadratowym przekroju. Zamontowana murłata przytwierdzona zostaje za pomocą prętów (tzw. szpilek). Pod nakrętkami mocującymi murłatę, należy zastosować podkładki stalowe o nieco większej średnicy. Grubość wieńca betonowego musi być taka sama jak grubość ścian nośnych. Tego typu kotwienie murłaty do wieńca stropowego, powinno odbywać się w sposób równoległy do krawędzi ściany. Zapewni to stabilne mocowanie dachu.
Istnieją też sytuacje, w których stosuje się inne metody. Montaż murłaty bez wieńca odbywa za pomocą kotew chemicznych, stalowych lub prętów gwintowanych, które są wcześniej osadzane w murze.
W większości przypadków przyjmuje się, że kotwienie murłaty powinno odbywać się nie rzadziej niż co 2 metry. Niekiedy możemy spotkać się także z zaleceniem mniejszej odległości. Ich rozstaw zależy od projektu dachu oraz konstrukcji całego budynku.
Celem montażu murłaty jest przenoszenie obciążeń z dachu na ściany i połączenie obu elementów. W związku z tym jej rozmiar jest odpowiednio wyliczony i ujęty w przekroju dachu w projekcie budowlanym. Płatew stropowa ma bezpośredni wpływ na stateczność więźby dachowej oraz na jej parametry nośności.
Murłata ma przekrój kwadratowy a jej wymiary są w zakresie od 10×10 cm do 20×20 cm. Dostosowanie wymiarów murłaty jest uzależnione od zakładanych obciążeń więźby dachowej. W przypadku budownictwa jednorodzinnego najczęściej jej wymiary to 14 × 14 cm lub 16 × 16 cm.
Docieplenie murłaty jest kluczowym elementem ocieplenia budynku, gdyż znajduje się ona na styku ściany zewnętrznej oraz dachu. Te dwa elementy ocieplane są na różnych etapach budowy. Rezygnacja z dodatkowej izolacji murłaty spowoduje, że stanie się ona mostkiem termicznym, przez który nastąpi zwiększenie strat ciepła z budynku.
Do ocieplenia murłaty można zastosować różne materiały w zależności, od tego czy jest to ściana jednowarstwowa, ściana dwuwarstwowa lub trzywarstwowa. Jednym z najczęściej stosowanych izolatorów jest styropian. Metoda ta polega na przedłużeniu ocieplenia ścian budynku na murłaty, poprzez wykorzystanie kawałków styropianu pozostałych po ociepleniu ścian zewnętrznych. Jest to skuteczny ale i pracochłonny sposób. Wymaga docięcia styropianu w tak, aby tworzył przekrój trójkątny. Należy zastosować ułożenie prostopadłe izolacji do membrany dachowej.
Murłatę ze względów wytrzymałościowych montuje się na wewnętrznej stronie ściany kolankowej. Z tego powodu strona zewnętrzna tych ścian pozostaje pusta. Może to powodować skraplanie się pary wodnej chyba, że na ściankach kolankowych zostanie zastosowana od wewnątrz wełną mineralną.
Aby dodatkowo chronić dach przed szkodliwym działaniem wody zawartej w murze, należy zastosować pomiędzy murłatą a ścianą, izolację przeciwwilgociową. Zdaniem specjalistów zastosowanie jednej lub kilku warstw papy podkładowej chroni drewno i przedłuży żywotność całej konstrukcji dachu.
Jeżeli okap dachowy od spodu nie zostanie dodatkowo zabezpieczony podbitką, murłatę należy od zewnątrz obmurować cienką ścianką. Dzięki temu murłata zostanie osłoniona do górnej wysokości krokwi.
Niepoprawnie zamocowana murłata najczęściej może prowadzić do uzyskania niedostatecznej sztywności konstrukcji dachu oraz jej ograniczonej stabilności. Może okazać się to poważnym problemem w sytuacji, gdy na konstrukcję zaczną działać duże siły rozporowe i podrywające.
Złe połączenie elementów konstrukcji, brak izolacji oraz słabej jakości materiały mogą prowadzić do uszkodzenia murłaty, a co za tym idzie całej konstrukcji dachu.
Murłata działa jako amortyzator, który minimalizuje i równomiernie rozprowadza nacisk krokwi na ściany nośne. Zapobiega tym samym pękaniu ścian oraz chroni je przed przeciążeniami. Poprawne zamontowanie murłaty ułatwią np. krokwiowo rozporowe złącza SFN. Błędem jest zastosowanie gwoździ o nośności rzędu 4-6 kN, gdy istnieje zbyt duża wielkość obciążenia. Nie dość precyzyjne połączenia krokwi za pomocą gwoździ może spowodować uszkodzenie dachu. Zdecydowanie lepsze są złącza ciesielskie (złącza kątowe i złącza płatwiowo krokwiowe) potrafią przenieść siły przekraczające 100 kN.
Odpowiednie zaprojektowanie, wykorzystanie właściwych materiałów oraz montaż murłaty w sposób zgodny ze sztuką dekarską zapewni optymalne i długotrwałe korzyści.
Cena murłaty uzależniona jest w dużej mierze od jej wymiarów oraz jakości. Cena będzie wzrastać proporcjonalnie do zwiększania się przekroju murłaty. Dodatkową cechą podnoszącą cenę jest wilgotność oraz impregnacja drewna. Warto zainwestować w materiał, który będzie mocny i odporny na obciążenia. Wybierając elementy więźby dachowej należy więc dokładnie sprawdzić opinie na temat dostawcy dachu.
Znalezienie rzetelnej ekipy budowlanej jest sporym wyzwaniem. Warto za poszukiwania zabrać się minimum 2-3 miesiące przed […]
Czytaj dalejJak czyścić blachodachówkę Blachodachówka na dachach polskich domów jest spotykana najczęściej. Inwestorzy doceniają jej wysoką jakość, […]
Czytaj dalejWymiana starego pokrycia dachowego – na co warto zwrócić uwagę? Wymiana starego pokrycia to nie tylko […]
Czytaj dalej
