Jakie kominy są potrzebne w domu jednorodzinnym? Przegląd typów i funkcji | Budowa domu

Dawniej komin był sercem domu. Obecnie w budynkach jednorodzinnych często jest nie jeden, a kilka kominów, do tego każdy z nich często pełni inną funkcję. Do czego służy komin spalinowy, dymowy i kiedy niepotrzebny jest komin wentylacyjny?

Dlaczego wybór odpowiednich kominów jest tak ważny w domu jednorodzinnym?

Kominy pełnią bardzo ważne funkcje w budynkach. Odprowadzają toksyczne produkty spalania, zapewniają dobrą jakość powietrza w pomieszczeniach, stanowią więc ważny czynnik decydujący o bezpieczeństwo i zdrowiu mieszkańców. Należy pamiętać jednak o tym, że aby kominy dobrze spełniały swoją rolę, ważne jest ich prawidłowe działanie i budowa komina. Rodzaj komina decyduje też o trwałości efektywności danej instalacji grzewczej, co przekłada się na i na bezpieczeństwo, i finanse.

Jakie są funkcje kominów?

Funkcje kominów w domu jednorodzinnym zależą od ich przeznaczenia. Inne rozwiązanie potrzebne jest w kotłowni, gdzie mamy do czynienia z agresywnymi spalinami, inne do kominka, w którym palimy drewnem, a jeszcze inne do zapewnienia wentylacji w łazience. Ogólnie podstawowe funkcje kominów można podzielić na:

• odprowadzanie dymu i spalin – kominy wyprowadzają na zewnątrz produkty spalania pochodzące z kotłów, pieców czy kominków. Wnętrze systemu kominowego spalinowego powinno być wykonane z materiałów kwasoodpornych, a dymowego powinno być odporne na działanie ognia (komin ceramiczny, komin systemowy), żeby chronić przed pożarem sadzy,
• wentylacja pomieszczeń – zgodnie z przepisami, jeśli w budynku jest wentylacja grawitacyjna, to w każdym pomieszczeniu typu łazienka, toaleta, kuchnia lub kotłownia należy przewidzieć odprowadzenie zużytego powietrza do komina. Co ważne, budowa komina musi zapewniać odporność na działanie wilgoci, ponadto każde pomieszczenie musi mieć swój osobny kanał wentylacyjny,
• zapewnienie prawidłowego ciągu powietrza dla kotłów i pieców – systemy kominowe o odpowiednio dobranej wysokości wspomagają spalanie i zwiększają efektywność instalacji,
• poprawa jakości powietrza w domu – dzięki temu, że kominy usuwają toksyczne produkty spalania, a także zużyte powietrze, zapachy i wilgoć, powietrze w budynku jest zdrowsze i świeższe, co nie pozostaje bez wpływu na komfort mieszkańców.

Pamiętajmy, że aby kominy działały prawidłowo, konieczne są okresowe przeglądy kominiarskie. Jest to zresztą wymóg zawarty w przepisach. Wprawdzie nowoczesne kominy systemowe stalowe nie zapychają się sadzą jak tradycyjne kominy murowane, ale zawsze warto skontrolować ich drożność, szczelność i ewentualne uszkodzenia. Dotyczy to również kominów wentylacyjnych, które wprawdzie w przypadku awarii nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla życia, ale jeśli wylot zostanie przysłonięty, a z dołu tego nie zauważymy, to stopniowo będziemy odczuwać pogorszenie jakości powietrza w pomieszczeniach, co w dłuższym następstwie może doprowadzić do utraty zdrowia.

Jakie kominy powinien mieć każdy dom?

W nowoczesnym budownictwie zdarza się, że dom nie potrzebuje żadnego komina. Nie jest on obowiązkowy, jeśli ogrzewanie jest elektryczne (grzejniki na prąd, maty grzewcze) lub odbywa się wyłącznie za pomocą pompy ciepła, bez urządzeń spalających paliwo oraz gdy w budynku zainstalowana jest rekuperacja i nie ma potrzeby wykonywania przewodów wentylacyjnych.

Jeśli jednak wentylacja domu jest grawitacyjna, czyli inaczej naturalna, to konieczny będzie komin wentylacyjny, z osobnym kanałem dla każdego pomieszczenia, z którego odprowadzane jest zużyte powietrze (łazienka, WC, kuchnia, kotłownia).

Podobnie, jeżeli ogrzewanie odbywa się za pomocą urządzeń wymagających spalania gazu, oleju (paliwa ciekłe), węgla czy drewna (paliwa stałe) – niezbędne będzie wykonanie przewodów spalinowych lub dymowych, można też zamontować same wkłady w przewodach kominowych istniejącego domu. Piec gazowy wymaga komina spalinowego. Dla kotła kondensacyjnego z z zamkniętą komorą spalania wystarczy komin powietrzno-spalinowy.

Rodzaje kominów w domu jednorodzinnym – typy

Pod względem funkcji użytkowej kominy w domu dzielą się na:

• dymowe – muszą mieć wysoką odporność na temperaturę spalin podczas procesu spalania i ewentualny pożar sadzy, mogą to być systemy kominowe ceramiczne,
• spalinowe – zazwyczaj są to kominy systemowe, ich ściany zewnętrzne najczęściej wykonuje się z prefabrykowanych pustaków, a środek z materiałów odpornych na działanie kondensatu – ze stali lub kamionki kwasoodpornej. Istotna jest odpowiednia wysokość komina, zapewniająca właściwy ciąg, a także jego odległość od kalenicy budynku – te dane są zawarte w projekcie,
• powietrzno-spalinowe – to stalowe kominy systemowe, mają dwuścienny przewód, w którym zewnętrzna część pobiera powietrze do spalania, a wewnętrzna pozbywa się spalin. Dzięki temu, że temperatura spalin w tych rozwiązaniach jest stosunkowo niska, można prowadzić je w poziomie lub przez ścianę na zewnątrz budynku,
• wentylacyjne – nie muszą być odporne na działanie temperatury ani agresywnego środowiska, trzeba tylko dbać o to, aby były stale drożne, mogą to być kominy systemowe, kominy ceramiczne, z betonu komórkowego.

Dawniej kominy stawiano z cegły pełnej, a podwalina konieczna była już na etapie wznoszenia fundamentów. Obecnie komin ceramiczny to raczej komin systemowy z pustaków, a w środku umieszcza się wkład z ceramiki szamotowej albo stali kwasoodpornej, najczęściej dodatkowo z izolacją termiczną. Wkład stanowi zabezpieczenie przeciwogniowe oraz zapewnia odporność na wysoką temperaturę.

Obróbki komina – kiedy są potrzebne, jakie mają znaczenie?

Omawiając rodzaje kominów na dachu, nie sposób wspomnieć o obróbkach komina. O ile w wypadku kominów wentylacyjnych – zazwyczaj jest to rozwiązanie systemowe (czyli jest to gotowy element montażowy na dachu, należy go tylko poprawnie doprowadzić do niego przewody wentylacyjne), o tyle w wypadku większości innych kominów, które są budowanie i instalowane na dachu, niezbędne są obróbki dekarskie.

Tego typu obróbki wykonywane są przez wykonawcę (dekarza) z arkuszy blachy płaskiej – w tym samym materiale co pokrycie właściwe. Ze względu na różne projekty i indywidualną specyfikę każdego dachu, zazwyczaj są to obróbki indywidualne dopasowane do danego komina. Warto pamiętać tutaj, że wymagają one niemało umiejętności a ich poprawny montaż jest kluczowy dla szczelności i właściwego funkcjonowania dachu.

Błędnie wykonana obróbka komina może prowdzić do przecieków, uszkodzenia pokrycia dachowego aż do nawet poważnego uszkodzenia samego dachu, które będzie skutkowało kosztownym remontem. Dlatego warto skorzystać z usług doświadczonych ekip dekarskich, gdzie te prace wykonują fachowcy albo są wykonywane pod ich nadzorem.

Rodzaje kominów w domu – funkcje

Nie w każdym domu potrzebne są kominy, a przynajmniej nie wszystkie typy. Najwięcej zależy od sposobu ogrzewania budynku. Gdyby jednak przyjrzeć się zadaniom, jakie stoją przed różnymi typami kominów, to można je podzielić na kilka typów.

Kominy spalinowe odprowadzają spaliny z kotłów olejowych i gazowych atmosferycznych.

Kominy powietrzno-spalinowe typu turbo czy LAS również służą do odprowadzania produktów spalania, ale są stosowane w przypadku kotłów gazowych kondensacyjnych z zamkniętą komorą spalania.

Kominy dymowe służą do odprowadzania spalin z paliw stałych z kotłów, pieców i kominków zużywających paliwa stałe – drewno, pellet lub węgiel.

Kominy wentylacyjne wyprowadzają z pomieszczeń zużyte powietrze na zasadzie różnicy temperatury i ciśnienia między wnętrzem domu a środowiskiem zewnętrznym.

Jak system kominowy wybrać do systemu grzewczego i wentylacyjnego?

Prawidłowe funkcjonowanie komina ma kluczowe znaczenie dla sprawności instalacji, ale też o bezpieczeństwie i komforcie mieszkańców. Dobierając rozwiązanie dla domu jednorodzinnego, należy uwzględnić projekt konstrukcyjny budynku, źródło ogrzewania, rodzaj paliwa i moc urządzenia, a w przypadku wentylacji – przede wszystkim przewidzieć odpowiednią liczbę kanałów.

Typ urządzenia grzewczego. Dla kotłów na pellet czy węgiel oraz pieców kaflowych i kominków potrzebny jest komin dymowy, bo w przewodzie kominowym będzie sadza. Kotły gazowe z otwartą komorą spalania i kotły olejowe wymagają komina spalinowego z wkładem. Kotły gazowe kondensacyjne – komina powietrzno-spalinowego. W przypadku ogrzewania domu wyłącznie pompą ciepła i instalacją elektryczną, komin w ogóle nie jest potrzebny.

Średnica i wysokość komina. Wynikają z wymagań normowych, najczęściej są podane w projekcie, można też podeprzeć się wytycznymi producentów. Wysokość przewodu kominowego zależy od tego, ile kondygnacji ma budynek i jaka przewidziana jest minimalna wysokość ponad dachem. Przyjmuje się też, że wysokość od urządzenia do wylotu komina nie powinna być mniejsza niż 4-5 m, żeby zapewnić odpowiedni ciąg kominowy. Średnicę dobiera się do mocy urządzenia i rodzaju paliwa.

Materiał na komin. Dobiera się je na podstawie zaleceń projektowych, mogą to być prefabrykowane pustaki ceramiczne lub keramzytobetonowe z wkładem, w przypadku przewodów stalowych często zamawia się je razem z instalacją kotła. Na rynku wiele jest też gotowych systemów kominowych, pozwalających połączyć przewody spalinowe i wentylacyjne w jednym kominie.

Rozwiązanie wentylacji. Jeśli w budynku zaplanowany jest system rekuperacji, komin wentylacyjny w ogóle nie jest potrzebny. Przy wentylacji grawitacyjnej wykonanie kominów zależy od układu funkcjonalnego budynku. Zazwyczaj projektanci starają się tak planować rozkład pomieszczeń, aby te, które wymagają wentylacji, czyli łazienki, toalety, kuchnia, można było spiąć jednym kominem wentylacyjnym, stosując jedynie oddzielne przewody wewnętrzne. Ma to oczywiście uzasadnienie ekonomiczne.