Dach płaski – zalety oraz wady | Merytorycznie o dachach

Niechlubne domy-kostki z czasów PRL-u na szczęście odchodzą w zapomnienie. Nie znaczy to jednak wcale, że dachy płaskie nie są popularne w naszym kraju. Mimo że w polskim krajobrazie dominują dachy strome, to coraz więcej inwestorów decyduje się na dachy płaskie, ponieważ mają wiele zalet. Ponadto nowoczesne materiały i technologie umożliwiają stworzenie bezpiecznej, trwałej oraz doskonale izolującej bariery w domach jednorodzinnych. Nie do przeceniania jest również swobodna możliwość zagospodarowania przestrzeni pod dachem.

Czym jest dach płaski?

Dach płaski mimo swojej nazwy nie jest zupełnie płaski. Nachylenie tej konstrukcji dachowej zazwyczaj wynosi 2-5 stopni. Takie nachylenie (chociaż nieduże) jest wystarczające, aby zapewnić odpływ wody deszczowej i roztopowej. Należy pokreślić, że konstrukcja dachu płaskiego pełni podwójną funkcję – dachu płaskiego oraz stropu i stąd też nazwa stropodach. Takie rozwiązanie coraz częściej przekrywa nowoczesne domy, doskonale wpisując się we współczesne trendy architektoniczne.

Dach płaski – konstrukcja

Dachy płaskie mogą być wentylowane lub niewentylowane. W przypadku dachów płaskich wentylowanych na stropie układa się izolację termiczną oddzieloną od izolacji przeciwwilgociowej pustką powietrzną, która gwarantuje cyrkulację powietrza – konstrukcja wygląda podobnie jak w przypadku dachu skośnego. Wentylowana przestrzeń z ciągłą, swobodną wymianą powietrza z otoczeniem znacznie obniża ciśnienie pary wodnej pod pokryciem dachowym, dzięki czemu zjawisko kondensacji jest mocno ograniczone. Jeżeli stropodach wentylowany jest żelbetowy, to termoizolacja może być ułożona bezpośrednio na nim (nie ma konieczności stosowania paroizolacji od cieplejszej strony). Natomiast gdy do wykonania stropu wykonano drewniane dźwigary, to warstwę ociepleniową koniecznie należy zabezpieczyć od wnętrza domu paroizolacją z folii polietylenowej.

Jak łatwo się domyślić w przypadku dachów niewentylowanych nie tworzy się pustki powietrznej. Zazwyczaj izolacja przeciwwilgociowa układana jest bezpośrednio na warstwie ocieplania lub betonowej warstwie wyrównującej. Ostatnią warstwę stanowi pokrycie dachu płaskiego.

Wariantem stropodachu jest dach odwrócony. W tym rozwiązaniu została zamieniona kolejność warstw cieplnej i przeciwwodnej. Na płycie stropowej z odpowiednio ukształtowaną warstwą spadkową układa się najpierw izolację przeciwwilgociową (najczęściej są to dwie warstwy papy termozgrzewalnej), a następnie termoizolację. Taka konstrukcja jest możliwa dzięki styropianowym płytom hydro (są odporne na trwałe zawilgocenie) oraz wykorzystaniu polistyrenu ekstrudowanego. Styropian przed uszkodzeniem zabezpiecza się geowłókniną. W następnej kolejności wykonuje się warstwę dociskową. Zazwyczaj jest to podsypka żwirowa lub betonowe płyty chodnikowe; można także wykonać podkład pod płytki ceramiczne. Płaski dach odwrócony to doskonały sposób na dach zielony – obsadzony roślinnością budynek jest eko!

Jakie materiały są stosowane przy budowie dachów płaskich?

Dachy płaskie nie tylko mogą być stworzone w różny sposób, ale także w różnych technologiach z wykorzystaniem całkiem innych materiałów. Zazwyczaj dachy płaskie mają konstrukcję żelbetonową lub stalową, rzadko drewnianą.

• Konstrukcja żelbetonowa – najczęściej jest to betonowa płyta współpracująca ze zbrojonymi żebrami. Do budowy można również wykorzystać betonowe prefabrykaty.
• Konstrukcja stalowa – do stworzenia trwałej powierzchni nad ostatnią kondygnacją można zastosować belki dachowe (układa się je na przenoszących obciążenia dźwigarach nośnych) lub stalowe kratownice (stanowią specyficzny układ nośny i są bardzo wytrzymałe).
• Konstrukcja drewniana – to zazwyczaj konstrukcje płatwiowo-krokwiowe lub wykorzystujące gotowe wiązary.

Klasyczny układ dachu płaskiego wygląda następująco: konstrukcja nośna, paroizolacja (folia PE, papa bitumiczna), termoizolacja (styropian, polistyren ekstrudowany, wełna mineralna czy płyty poliuretanowe PIR), warstwa spadkowa i hydroizolacja (papa bitumiczna, papa asfaltowa modyfikowana polimerami, hydroizolacyjna membrana EPDM czy płynna membrana dachowa).

Zalety dachu płaskiego

Nowoczesne dachy płaskie pełnią różne funkcje, nie tylko izolacyjne. Mogą być wykorzystywane w przeróżnych kontekstach budowlanych i architektonicznych.

• Płaski dach umożliwia dowolne operowanie formą budynku. Ponadto prostota bryły budynku wpisuje się w panujący minimalistycznych trend architektoniczny.
• Odpowiednio zrealizowane dachy płaskie stanowią doskonałą izolację termiczną, co wpływa na efektywność energetyczną budynku, a także zmniejsza rachunki za ogrzewanie.
• Połać dachowa pozbawiona załamań wpływa na mniejszy stosunek A/V oraz ogólny bilans energetyczny budynku.
• Możliwość zastosowania rozwiązania dachu odwróconego i stworzenia na jego powierzchni ogrodu. Dach płaski może być wykorzystany również jako taras.
• Brak skosów zwiększa powierzchnię użytkową budynku, więc możliwość adaptacji poddasza jest swobodna.
• Łatwy montaż instalacji wentylacyjnych, klimatyzacyjnych czy fotowoltaicznych.
• Płaski dach może być mniej kosztowny niż dach skośny i to kilkanaście procent. Wykonanie powierzchni płaskiej jest łatwiejsze, a zużycie materiałów mniejsze.

Wśród zalet dachu płaskiego można wymienić jego niewidoczność z zewnątrz, co stanowi atut pod względem estetyki i projektowania architektonicznego. Brak widocznego dachu pozwala na swobodne kształtowanie elewacji budynku bez konieczności dopasowywania kolorystyki czy zdobień ścian do pokrycia dachowego. Umożliwia to również zastosowanie nowoczesnych i nietypowych rozwiązań w zakresie okien i drzwi, bez obawy o kolizje z formą dachu.

Wady dachu płaskiego

Płaski dach z oczywistych względów ma także wady.

• Zimą z powierzchni dachu należy usuwać zalegający śnieg, ponieważ stanowi dodatkowe obciążenie, doprowadzając do poważnych uszkodzeń.
• Zagrożeniem jest woda opadowa, dlatego szczególnie ważne jest zaprojektowanie i wykonanie odpowiedniego systemu odwadniana dachu – mogą to być rynny oraz wpusty dachowe usprawniające odprowadzanie wody.

Wady i zalety dachu płaskiego wynikają bezpośrednio z jego formy. To, czy będzie ona korzystna, zależy wyłącznie od naszych preferencji.

Do jakich budynków najlepiej pasuje dach płaski?

Płaski dach sprawdzi się w przypadku szeroko rozumianego budownictwa. Znajdzie więc zastosowanie w domach jednorodzinnych, budynkach wielorodzinnych, budynkach komercyjnych (tj. biurowce, sklepy), budynkach użyteczności publicznej (np. szkoły i centra kultury) czy budynkach przemysłowych (m.in. hale produkcyjne i magazyny). Wszędzie, gdzie liczą się nowoczesne, bezpieczne i sprawdzone rozwiązania. Pamiętajmy, że dach musi być odporny na warunki atmosferyczne i skutecznie chronić przed skutkami pogody. Z tego też powodu dachy płaskie są bardzo często spotykane nad morzem, natomiast w górach przeważają dachy wysokie i strome.

Jakie są koszty budowy i utrzymania dachu płaskiego?

Porównując płaski dach z dachem stromym, można przyjąć, że koszt budowy stropodachu może być niższy nawet o 20%. Wynika to przede wszystkim z faktu, że dachy płaskie mają mniejszą powierzchnię. Najczęściej ich konstrukcję wykonuje się ze zbrojonej płyty betonowej lub prefabrykatów żelbetowych, jednak najtańsza będzie drewniana (tzw. lekki dach płaski). Ponadto dachy płaskie pozbawione są dodatkowych elementów (jak lukarny czy wole oka), a przecież stopień skomplikowania połaci dachowej wiąże się z koniecznością zakupu odpowiedniej ilości oraz typu akcesoriów wykończeniowych. Pamiętajmy także, że im prościej, tym mniejsze ryzyko popełnienia błędów wykonawczych. 

Czym kierować się w wyborze dachu płaskiego?

Forma i kształt dachu niestety nie zawsze od nas zależą. Czasami musimy dostosować się do zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzeni. W planach może być narzucony m.in. kąt nachylenia połaci dachowej, rodzaj pokrycia czy wysokość kalenicy od poziomu terenu. Z MPZP możemy się zapoznać w urzędzie gminy. Jeżeli na danym terenie nie istnieje miejscowy plan zagospodarowania, to obowiązujące są warunki zabudowy i zagospodarowania terenu. Możemy o nie wnioskować, nawet jeśli nie jesteśmy jeszcze właścicielami danej działki i dopiero przymierzamy się do zakupu. Pamiętajmy także, że nasz dom będzie częścią krajobrazu. Dlatego wybierając projekt, a tym samym formę dachu, weźmy pod uwagę styl i charakter okolicy, tak aby dom harmonijnie wpisał się w otoczenie.