Dach jednospadowy – zalety, wady, konstrukcja

W budownictwie energooszczędnym dominują domy o mało skomplikowanej bryle na planie kwadratu czy prostokąta. W związku z tym przekrywane są również dachami o prostej konstrukcji. Coraz większą popularnością cieszą się więc dachy jednospadowe. Jakie są ich zalety i wady? Jaki jest koszt wykonania takiej połaci dachowej?

Czym jest dach jednospadowy?

Jak wskazuje nazwa dach jednospadowy, inaczej dach pulpitowy, to rodzaj konstrukcji dachowej, która wyróżnia się jedną skośną połacią o różnym kącie nachylenia. To rozwiązanie pośrednie między dachem płaskim a dachem dwuspadowym. I chociaż kiedyś powszechnie dach jednospadowy był stosowany wyłącznie na przybudówkach, garażach, budynkach gospodarczych oraz skromnych domach parterowych, to dzisiaj bardzo często pojawia się na nowoczesnych domach jednorodzinnych. Nic dziwnego, ponieważ jego minimalistyczna forma ma wiele zalet. Należy podkreślić, że dach jednospadowy może wieńczyć nie tylko jedną z części domu, ale kilka dachów skierowanych w różne strony pokrywające wszystkie części budynku.

Dach jednospadowy – konstrukcja

W przypadki budynków przekrytych dachami jednospadowymi ściany boczne nazywane są ścianami szczytowymi. Ściana tylna na wysokości poddasza nazywana jest pulpitową – ze względów przeciwpożarowych może wystawać ponad poziom dachu. Zamykająca dach jednospadowy ściana ma najczęściej niewielką grubość, by stanowić podparcie dla krokwi, konstrukcja dachu jest zwykle wznoszona niezależnie od niej. Rodzaj konstrukcji więźby dachowej i wielkość spadku ogranicza rozpiętość dachu jednospadowego. Konstrukcja dachu jednospadowego to najczęściej:

• konstrukcja krokwiowa – najprostsza, w przypadku konstrukcji krokwiowej elementami nośnym są krokwie oparte na zewnętrznej ścianie lub slupie. Stosowana jest przy maksymalnym rozstawie ścian 6 m;
• konstrukcja krokwiowo-zastrzałowa – stosowana, gdy rozpiętość ścian nie przekracza 7 m. W tej konstrukcji więźby wykorzystuje się zastrzały – te ukośne belki wzmacniają i usztywniają konstrukcję dachu jednospadowego;
• konstrukcja płatwiowo-kleszczowa – wykorzystuje jako podparcie rozwiązania z pionowym słupem (tzw. stolcem) opartym na podwalinie lub belce stropowej. Na stolcu opiera się płatew. Stolec razem z płatwią i z mieczami oraz podwaliną tworzy tzw. ramę stolcową. Jedną z nich wznosi się wzdłuż ścianki kolankowej, drugą (wyższą) wzdłuż ściany pulpitowej. Między nimi ustawia się krokwie. W przypadku tej konstrukcji rozpiętość ścian może wynosić maksymalnie 12 m.

Na dachach o małym nachyleniu często konieczne jest wykonanie pełnego deskowania z warstwą hydroizolacyjną (papa lub membrana EPDM), jednak w przypadku większości dachów wystarczająca będzie membrana dachowa. Wybór pokrycia dachowego zależy od kąta nachylenia dachu, ponieważ każdy materiał dachowy ma określone minimalne i maksymalne wartości kąta montażu. Można położyć na nim m.in. blachodachówkę, blachę płaską, trapezową, dachówki ceramiczne i cementowe.

Zalety dachu jednospadowego

Budowa domu to ogromne przedsięwzięcie, wymagające podejmowania trudnych decyzji, ponieważ zazwyczaj nie pozostają one bez konsekwencji. Rodzaj dachu jest jedną z nich. Dlaczego więc warto zdecydować się na dach jednospadowy?

• To ekonomiczne i łatwe w wykonaniu rozwiązanie – dlatego prosta konstrukcja dachu jednospadowego tak chętnie była i nadal jest wykorzystywana do krycia budynków gospodarczych, wiat i garaży. Budowa dachu jednospadowego jest nieskomplikowana, co minimalizuje ryzyko popełnienia błędów.
• Gwarantuje naturalny odpływ wody z połaci dachowej, tak samo jak w przypadku dachów wielospadowych czy dwuspadowych.
• Wykończenie jest stosunkowo tanie – pokrycie dachowe układane jest tylko na jednej połaci, ponadto nie ma skomplikowanych, trudnych i drogich do wykończenia grzbietów, orynnowanie montuje się wyłącznie na jednym okapie.
• Możliwość wykorzystania poddasza do celów użytkowych – ze względu na brak skośnych ścian większa część poddasza może być zaadaptowana np. na cele mieszkalne.
• Dachy jednospadowe projektuje się w domach energooszczędnych ze względu na niewielkie straty ciepła – w połączeniu z kubiczną formą pozwalają na osiągnięcie najlepszych z punktu widzenia zużycia energii proporcji kubatury do powierzchni.
• Możliwość zastosowania paneli fotowoltaicznych – swobodną instalację paneli fotowoltaicznych umożliwiają duże, płaskie połacie.
• Dach jednospadowy sprawdzi się zarówno w przypadku klasycznych, jak i nowoczesnych budynków, które pokryte materiałem będą wyróżniały się atrakcyjnym wyglądem.

Budowa dachu jednospadowego bardzo często jest jedynym racjonalnym rozwiązaniem, np. gdy dom ma stanąć na wąskiej i długiej działce budowlanej, a na pewno w przypadku budowy na granicy działki.

Wady dachu jednospadowego

Trudno mówić o wadach dachu jednospadowego, ale decydując się na tę formę, należy zwrócić uwagę na kąt nachylenia połaci dachowej. Niewielki może powodować, że na dachu zimą będzie zalegał śnieg. Zagrożeniem może być również silny wiatr niszczący pokrycia dachu. Ponadto, jeżeli kąt nachylenia połaci wynosi ok. 5 stopni, to należy zwrócić szczególną uwagę na dokładne zabezpieczenie okapów przed destrukcyjnymi warunkami atmosferycznymi. Ekstremalne warunki pogodowe w Polsce zdarzają się coraz częściej i bywają nieprzewidywalne. Jednak z drugiej strony większy kąt nachylenia sprawia, że budowa więźby dachowej jest bardziej skomplikowana.

Gdzie najczęściej stosuje się dachy jednospadowe?

W okresie PRL-u ze względu na ekonomię dachy jednospadowe powszechnie przekrywały małe domy, przybudówki, garaże i wiaty. Ta forma dachu rozwiązywała też problem wąskich działek (miejskich czy też wiejskich), na których budynki gospodarcze i mieszkalne stawiono w granicy działek – dach jednopołaciowy zapobiegał spływaniu wody na działkę sąsiada. Obecnie dach jednospadowy znajdziemy zarówno w projekcie domu jednorodzinnego, jak i garażu, budynku gospodarczego. Ponadto można go swobodnie łączyć z innymi formami – np. jedna część domu może zostać przekryta dachem jednospadowym, a druga dwuspadowym.

Jakie materiały najlepiej sprawdzają się na dachu jednospadowym?

Dach jednospadowy może mieć różne kąty nachylenia, co pozwala na zastosowanie wielu rodzajów pokryć dachowych, typowych dla dachów stromych. Są to więc: blachodachówka, blacha trapezowa, blacha płaska, dachówka ceramiczna, dachówka betonowa, płytki włókno-cementowe, papa z posypką dekoracyjną, a także gonty bitumiczne. Pamiętajmy jednak, że pokrycie dachowe będzie mocno eksponowane, dlatego też warto wybrać takie, które będzie spójne z charakterem domu i okolicą. Natomiast na mało widocznych budynkach gospodarczych sprawdzi się tańsza i mniej atrakcyjna papa termozgrzewalna.

Jakie są koszty budowy i utrzymania dachu jednospadowego?

Jak już wspomniano, dach jednospadowy nie generuje wysokich kosztów. Jest mało skomplikowany w budowie i wykończeniu, co bezpośrednio przekłada się na niższe koszty budowy – zarówno te związane z zakupem niezbędnych materiałów, jak i robocizną. Ponadto ma mniejszą powierzchnię niż np. dach dwuspadowy.

Odwodnienie i izolacja dachu jednospadowego

Jak każdy dach, tak i dach jednospadowy wymaga odpowiedniej izolacji. Jako poszycie dachu można zastosować pełne deskowanie z papą lub membranę dachową. Decydując się na nowoczesną membranę, należy jednak pamiętać, że nie jest zbyt odporna na działanie promieniowania UV, więc szybko należy ułożyć pokrycie dachowe.

System odwodnienia dachu jednospadowego jest podobny do stosowanego w dachach dwu- i wielospadowych. Oprócz rynien i rur spustowych niezbędne są więc pasy nadrynnowe oraz okapy dachowe. Na dolnym okapie montowane jest orynnowania, a szczyty osłania się wiatrownicami.

Czym kierować się w wyborze dachu jednospadowego?

Wybierając formę dachu, pod uwagę należy wziąć rodzaj poddasza. Jeśli ma być użytkowe, warto wybrać właśnie dach jednospadowy, który umożliwi funkcjonalne wykorzystanie przestrzeni. Za bardziej praktyczny uważany jest dach płaski, jednak pamiętajmy, że wymaga on przemyślanego systemu odprowadzania wody deszczowej i roztopowej, jest także bardziej wymagający w budowie. Ważną kwestią jest również zapewnienie odpowiedniej ochrony przed czynnikami atmosferycznymi – dach musi skutecznie zabezpieczyć wnętrza przed deszczem, śniegiem czy wiatrem. Oczywiście niezmiernie istotny jest budżet. Śmiało można stwierdzić, że dach jednospadowy to ekonomiczne – i jednocześnie atrakcyjne wizualnie – rozwiązanie. Należy pokreślić, że daje możliwość montażu paneli fotowoltaicznych.

Przykładowe realizacje dachów przykrytych różnymi rodzajami pokryć dachowych z oferty Blachy Pruszyński.